“Muziek die bij je past”

“Talent hebben en keihard studeren, dat is de basis voor een loopbaan als klassiek geschoold musicus. Maar wil je wat vertellen op het podium, dan moet je ook ergens uit kunnen putten. Jezelf én de wereld leren kennen is minstens zo belangrijk om het publiek te kunnen roeren” vertelt Lotte Pen.

De internationaal gevierde saxofoniste is als coach aangetrokken bij Jonge Meesters Wilp, een nieuwe organisatie die jonge musici – voornamelijk uit het oosten van het land – de kans geeft podiumervaring op te doen en hen helpt bij de eerste stappen op het professionele pad. Deze hulp wordt geboden in de vorm van een coachprogramma waarin de persoonlijke ontwikkeling van de musicus centraal staat.

De overgang van ‘jong talent’ naar het moment dat je kunt gaan leven van de muziek blijkt lastig. Bovendien barst Nederland van de jonge talenten in de klassieke muziek. Jaarlijks studeren er vele musici af aan de 9 conservatoria. Het aantal podia vermindert en de subsidies verdwijnen of worden kleiner. Initiatiefnemers van Jonge Meesters Wilp, Lidy Klein Holkenborg en Jan Cramer organiseerden een eerste concertserie in de Dorpskerk van Wilp. Op 27 november wordt de reeks concerten ingeluid met een optreden van (inter)nationaal bekend harpist Remy van Kesteren.

Wat kunnen de jonge musici die Jonge Meesters Wilp heeft geselecteerd van jou leren? Ze zijn uitzonderlijk getalenteerd, studeren tot ze erbij neervallen en wat is de volgende stap?

“Hoe je een veelgevraagd musicus wordt kan ik natuurlijk niet vertellen. Iedereen weet dat je sociale media moet inzetten, dat je netwerkborrels moet bezoeken, dat je de juiste mensen een hand moet geven en dat je direct na je concert in je podiumkleding je publiek moet spreken. Heb ik ook allemaal gedaan. Handig is ook wat lef en het ondernemerschap moet ook een beetje in je zitten. Maar uiteindelijk red je het daar niet mee.”

Uitdagen om te ontdekken
“Wat ik wil proberen is om de deelnemers uit te dagen te ontdekken wat ze écht zelf willen in de muziek. Om te ontdekken wat jouw plek is in de wereld, moet je ook de wereld gaan leren kennen. Kei en keihard studeren, iedere dag, dat is de basis. Om dat altijd op je kamertje te doen en af en toe een praatje te maken aan de keukentafel bij je ouders, daar kom je niet verder mee. Je moet eruit, naar theater, naar een popconcert of wat mij betreft eens lekker zat worden in de kroeg en praten met mensen. Met kunstenaars of andere musici maar ook met de fietsenmaker op de hoek. Waarom werd hij fietsenmaker? Er zijn altijd mensen waarvan je denkt, wauw, die hebben iets. Uit ieder levensverhaal kun je putten. “

Niet voor je docent, je ouders of het applaus
“Naast het feit dat ik vind dat je naar buiten moet gaan, jezelf vullen met mooie en misschien ook lelijke dingen, is het ook goed om juist naar binnen te gaan en je af te vragen wie je nu eigenlijk écht inspireert. Het oordeel van je docenten en je ouders is altijd erg belangrijk geweest. En dan komt het moment dat je inziet dat je het op je eigen manier moet doen. Dat je ontdekt dat je het niet voor je docent doet of voor je ouders of voor het applaus. Daar moet je mentaal sterk voor zijn. Als iemand mij dit had verteld op mijn 17e weet ik niet of het was aangekomen, ik moest een groei doormaken om hier achter te komen ”

Je spreekt uit ervaring?
“Ja, dat is ook het enige waar ik uit kan putten. Enkele jaren geleden ben ik tegen de lamp gelopen na een lange succesvolle periode. Ik ontdekte dat ik niet deed wat ik werkelijk wilde en nam een time-out. Er borrelde nog heel veel in mij en ik vond uit dat ik misschien niet helemaal de juiste persoon ben om alleen maar muziek van anderen te spelen. Ik voelde mij beknot. Er zit nog zoveel meer in mij dat moest er op een of andere manier ook uit. En ik houd ook heel erg van popmuziek. Toch wel gek als je muzikant bent en je maakt nooit de muziek waar je zelf naar luistert. Dat klopte niet. Ik zet bijvoorbeeld nooit voor mijn plezier de kwartetten van Haydn op. Echt heel leuk om te spelen, fantastisch, maar ik luister er nooit naar.”

Zelf ben je niet bekend onder het grote publiek?
“Nee, niet echt. Dat is me gewoon tot op heden niet gelukt, maar ik zou het graag willen. Bekendheid zorgt voor meer publiek en dus meer concerten. Janine Jansen, Remy van Kesteren, Lavinia Meyer, grote namen, ze hebben ieder hun eigen weg bewandeld. Ze hebben bereikt wat ze voor ogen hadden. Zij weten wat ze willen vertellen met hun muziek, zij maken hun eigen muziek. En dat straalt ook af op het publiek. Mensen zijn geïnteresseerd in hun authenticiteit en hun verhaal. Want dat is ook een kunst. Welk verhaal vertel je bij je muziek? Waar sta je voor als muzikant?”

Totaalbeleving
“Kijk, je kunt voor de zesduizendste keer héél goed een stuk van 300 jaar oud spelen maar met name de jongere doelgroepen vinden een totaalbeleving interessant. Samenwerken met dichters, videokunstenaars of – wat mij betreft – een tapdanser, geweldig! Het publiek neemt méér mee naar huis. Ik ben afgestudeerd op het onderwerp ‘Help, de concertzaal loopt leeg’ en kwam tot de conclusie dat een klassiek concert aantrekkelijker wordt met een verhaal. Ondernemen in de muziek betekent ook zorgen voor publieksuitbreiding. Met name 30-ers en 40-ers willen we ook zien in de klassieke zalen.”

Wat vinden musici bij Jonge Meesters Wilp?

Publiek en akoestiek
“Dit is een te gek initiatief voor jonge musici die van de muziek hun werk willen maken! Als je net van het conservatorium komt , wil je spelen, spelen en nog eens spelen. Voor publiek. De Dorpskerk Wilp is een supergave plek met een waanzinnige akoestiek. Het ligt aan een dijk nét over de IJssel bij Deventer, waar je vóór je optreden even een frisse neus kunt halen met zicht op de uiterwaarden.De organisatie is in handen van vrijwilligers met een gedegen culturele achtergrond, je krijgt betaald, begeleiding in je persoonlijke ontwikkeling en niet onbelangrijk: de zaal zit vol enthousiast publiek!

En jij, waar is je sax?

Kick
“Haha, die staat nog uit te wasemen, net nog gerepeteerd voor ons nieuwe album. Samen met Arjen van Wijk (singer-songwriter o.a. Brown Feather, Sparrow en How To Throw A Christmas Party) ben ik 3 jaar geleden begonnen met schrijven en we hebben een band – VanDryver – gevormd. Pim van de Werken (DISCOHEN) hebben we erbij gevraagd als producer met als resultaat dat in maart ’17 ons eerste album verschijnt! Supertoffe nummers; muziek waarin indiepop en klassiek samensmelten. We presenteren het in het voorjaar op Cross-Linx.

Ik heb ongelooflijk veel zin om weer op de podia te staan met míjn muziek. Het duurde bij mij even, maar ik heb m’n plek gevonden. En zo’n plek, de kick die je krijgt bij het spelen van je eigen muziek en de interactie met het publiek – dat wens ik de jonge musici bij Jonge Meesters Wilp ook toe!”

Lotte Pen (33) studeerde aan conservatoria in Amsterdam, Utrecht, Berlijn en Tokio. Op jonge leeftijd won zij de Rabobank Prijs en het Prinses Christina Concours. Ze speelde solo in prominente zalen in New York (Carnegie Hall), Tokio, Parijs, Berlijn en Jakarta. Daarnaast soleerde zij bij het Residentie Orkest, het Nederlands Blazers Ensemble, het Asko|Schönberg Ensemble en diverse jeugdorkesten. Ze was altsaxofoniste van het Syrène Saxophone Quartet en vaak te horen op Radio 4.

Door: Afke Pricker
Foto: Pieter Leeflang